Cần Thơ là thành phố lớn nhất vùng đồng bằng sông Cửu Long, và lớn hang 4 ở Việt Nam. Nó được biệt danh là “Tây Đô” (Western Capital), thủ đô của miền Tây. Nó nằm trên bờ phía Nam của sông Hậu, cách thành phố Sài Gòn khoảng 169 cây số. Lần nào về thăm quê hương, vợ chồng tôi cũng đến đây vài lần. Thời tuổi trẻ tôi đã dạy tại Đại Học Sư Phạm ở đây với tư cách Giáo Sư Thỉnh Giảng, trước khi đi Mỹ lập nghiệp.
Giống như Sài Gòn, khí hậu ở đây là nhiệt đới gió mùa, không có mùa lạnh, chỉ có hai mùa nắng và mưa. Nó cũng có biệt danh “Đô Thị Miền Sông Nước” do hệ thống sông nước chằng chịt ở đây đẹp và đặc biệt.
Các bạn còn nhớ câu ca dao này về Cần Thơ không? Cần Thơ là Tây Đô, thủ đô của vùng đồng bằng sông Cửu Long, nổi tiếng là vựa lúa của nước Việt Nam. Vùng nầy sản xuất hơn phân nửa số gạo của quê hương. Nhờ đó mới có câu ca dao này:
Cần Thơ gạo trắng nước trong,
Ai đi đến đó lòng không muốn về.
Những diễm đến du lịch nổi tiếng của Cần Thơ là bến Ninh Kiều, Chợ Nổi Cái Răng, các làng du lịch sinh thái, làng làm bánh tráng, và đặc biệt các sông rạch chằng chịt rất đẹp và thơ mộng. Lần nào về thăm lại quê hương vợ chồng tôi cũng đến đây vài lần.
Hiện nay Cần Thơ là một trong 5 thành phố trực thuộc Trung Ương của Việt Nam, tương đương với một Tỉnh. Nó là tỉnh ly của tỉnh Hậu Giang. Nó là đô thị loại I thuộc vùng kinh tế trọng điếm đồng bằng sông Cửu Long. Đây là vùng kinh tế trọng điểm thứ 4 của Việt Nam.
Năm 1739 vùng đất Cần Thơ được khai phá, và đặt tên Trấn Giang. Thời nhà Nguyễn nó được biết đến với tên tỉnh An Giang. Thời Pháp thuộc Cần Thơ được tách ra thành tỉnh, với thành phố Cần Thơ là Tây Đô. Thời Việt Nam Cộng Hòa, tỉnh này đổi tên thành Phong Dinh.
Sáu năm 1975, tỉnh nầy hợp với các tỉnh Ba Xuyên và Chương Thiện thành tỉnh Hậu Giang, với thành phố Cần Thơ là tỉnh ly. Cuối năm 1991, tỉnh Hậu Giang được chia thành hai tỉnh Cần Thơ và Sóc Trăng, với thành phố Cần Thơ là tỉnh ly của tỉnh Cần Thơ. Từ năm 2003 đến nay, thành phố Cần Thơ trực thuộc Trung Ương, và tỉnh Cần Thơ đuợc đổi tên thành tỉnh Hậu Giang.
“Theo quy hoạch đến năm 2025, thành phố Cần Thơ sẽ trở thành trung tâm công nghiệp, thương mại – dịch vụ, giáo dục – đào tạo và khoa học – công nghệ, y tế và văn hoá của vùng Đồng bằng Sông Cửu Long, đồng thời là đô thị cửa ngõ của vùng hạ lưu sông Mêkông, là đầu mối quan trọng về giao thông vận tải nội vùng và liên vận quốc tế, có vị trí chiến lược về quốc phòng, an ninh.” (Wikipedia)
Các bạn có biết tên Cần Thơ do đâu mà có không? Có nhiều giải thích về nguồn gốc tên này. Theo một truyền thuyết ngày xưa lúc chúa Nguyễn Ánh bôn tẩu trốn quân Tây Sơn, có lần ông đi thuyền trên sông Hậu ở đây. Trong đêm vắng, ông nghe tiếng ngâm thơ, hò hát xa xa trên sông. Ông thích quá đặt tên sông này là “Cầm Thi Giang”. Từ nầy đọc trại thành Cần Thơ.
Theo một giải thích khác, ngày xưa ở đây có trồng nhiều rau cần và rau thơm. Khi chèo ghe đi bán, người ta thường rao : “Ai mua rau cần thơm không?” Cần thơm được đọc trại thành Cần Thơ. Wikipedia có trích mấy câu ca dao sau đây về rau cần và rau thơm ở Cần Thơ:
” Rau cần rau thơm xanh mướt
Mua mau kẻo hết, chậm bước không còn
Rau cần lại với rau thơm
Phải chăng đất ấy rau thơm có nhiều”
Theo một giải thích khác, ngày xưa vùng đất này của người Khmer. Trong ngôn ngữ của họ có chữ “kintho”. Đây là một loại cá rất phổ biến ở sông rạch Cần Thơ. Cá này được người mình gọi là cá sặc rằng. Người Việt mình đọc chữ “kintho” thành Cần Thơ. (Sẽ bổ túc sau)
Việt Nam, Quê hương mến yêu 